Prezes UOKiK wykorzystuje coraz to dalej idące środki w walce o ochronę praw konsumentów. W jednej z ostatnich spraw Urząd zawiadomił Prokuraturę Rejonową w Sanoku o możliwości popełnienia przestępstwa przez spółkę zajmującą się produkcją i montażem bram stalowych. Prezes UOKiK w toku prowadzonego postępowania stwierdził, iż działania przedsiębiorcy mogą wypełniać znamiona przestępstwa oszustwa.

Wcześniej, w październiku 2016 r., urząd wszczął postępowanie wyjaśniające dotyczące praktyk spółki polegających na nieprzekazywaniu konsumentom informacji wynikających z ustawy o prawach konsumenta oraz niezwracaniu klientom wpłaconych zaliczek w przypadku niewywiązania się z umowy. W toku postępowania UOKiK ustalił również, że spółka nie informowała konsumentów o procedurze reklamacyjnej, prawie do odstąpienia od umowy i obowiązku zapłaty przez klienta poniesionych kosztów. Urząd przeanalizował także wypowiedzi konsumentów na temat spółki umieszczane w Internecie wskazujące w szczególności na brak realizacji umów i niezwracanie zaliczek przez przedsiębiorcę. Za takie praktyki Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.

Czy przedsiębiorcy będą teraz ponosić także odpowiedzialność karną za naruszenie praw konsumentów? W opisanym przypadku jest to możliwe. Działania mające na celu wyłudzenie pieniędzy mogą stanowić przestępstwo oszustwa zagrożone w Kodeksie karnym karą pozbawienia wolności nawet do lat 8. Dolegliwości związane z prowadzeniem postępowania karnego mogą dotknąć nie tylko osoby intencjonalnie zmierzające do popełnienia przestępstwa, ale również menagerów, którzy nie dochowali należytej staranności w zakresie nadzoru nad firmą. Dotychczas składanie zawiadomień do prokuratury w sprawach konsumenckich nie było często spotykane. Jednak zgodnie z polskim prawem UOKiK jest do tego nie tylko uprawniony, ale wręcz zobowiązany. Zgodnie z Kodeksem postępowania karnego instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.

Podjęte przez UOKiK działania wpisują się w konsekwentnie realizowaną przez Urząd politykę ochrony konsumentów. Jak widać, poza wykorzystywaniem nie dawno przyznanych uprawnień, jakimi są m.in. możliwość publikowania ostrzeżeń konsumenckich, informujących o niebezpiecznych zachowaniach przedsiębiorców, czy wydawania istotnych poglądów w indywidualnych sprawach sądowych i wspierania w ten sposób konsumentów przed sądem, Prezes UOKiK sięga także po metody tradycyjne, aczkolwiek dotychczas rzadko wykorzystywane w zakresie ochrony konsumentów. Groźba odpowiedzialności karnej ma stanowić kolejny element odstraszający przedsiębiorców przed naruszaniem interesów konsumentów.

Nie można przy tym wykluczyć, że wykorzystanie przez UOKiK instrumentów procedury karnej, jest elementem szerszej polityki ustawodawcy, w ramach której odpowiedzialność karna osób fizycznych ma stanowić podstawę do dochodzenia przeciwko spółkom odpowiedzialności na gruncie ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1541). Przewidziane tam sankcje finansowe mogą bowiem stanowić dodatkowe źródło dochodów budżetowych.

W takiej sytuacji, szczególnie istotna jest znajomość prawa i jego właściwe stosowanie, co pozwala uniknąć wysokich kar finansowych oraz innych dotkliwych sankcji, w tym także odpowiedzialności karnej. Nasi prawnicy posiadają szerokie doświadczenie w zakresie prawa ochrony konsumentów oraz prawa karnego na każdym etapie stosowania prawa, od momentu wdrażania nowych rozwiązań w przedsiębiorstwie i zapewnienia ich zgodności z obowiązującym prawem, poprzez bieżącą obsługę, po doradztwo w przypadku ewentualnego wszczęcia postępowania przeciwko przedsiębiorcy przez Prezesa UOKiK czy organy ścigania. Stale przeprowadzają także szkolenia dla przedsiębiorców i ich kadr zarządzających, których celem jest zapewnienie zgodności działań przedsiębiorcy z obowiązującym prawem. Posiadają również praktyczne doświadczenie w przygotowywaniu i wdrażaniu kompleksowych programów zgodności z prawem (compliance), które mają na celu ograniczenie ryzyka odpowiedzialności kadry zarządzającej, a także innych procedur wewnętrznych, w tym procedur na wypadek kontroli lub przeszukania prowadzonych u przedsiębiorcy przez Prezesa UOKiK, organy ścigania czy inne organy państwowe.

W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji prosimy o kontakt z naszymi prawnikami zajmującymi się prawem ochrony konsumentów oraz prawem karnym.